Jaarverslag 2022

Voorbeelden uit de praktijk

We doen veel mooie dingen op onze scholen. Deze praktijkvoorbeelden laten dit zien.

ROC-opleidingen voor praktijkschool-leerlingen

Bijzonder aan Praktijkschool De Linie is dat leerlingen in het laatste schooljaar ook al een mbo-opleiding kunnen volgen. Ze hebben de keus uit veel richtingen om hun talent verder te ontwikkelen.

In het laatste schooljaar biedt Praktijkschool De Linie leerlingen met de vereiste vaardigheden de mogelijkheid om een opleiding te volgen op het ROC van Amsterdam of het ROC TOP. Mobiliteitstechniek, logistiek, groen, mode en cosmetica: het zijn slechts een aantal van de 13 richtingen waaruit ze kunnen kiezen.


Stage

Een stage maakt ook deel uit van het ROC-traject. Die duurt een schooljaar en leerlingen volgen die stage bij hetzelfde bedrijf. “Deze lange periode is een waardevolle ervaring,” zegt stagebegeleider Marieke Bongenaar, “want die geeft leerlingen de tijd om te groeien en zich te ontwikkelen.”

Tijdens de stage krijgen de leerlingen nog 1 dag in de week les op Praktijkschool De Linie in Nederlands, rekenen en burgerschap. Ook worden ze dan geholpen met het huiswerk van het ROC. Bij het ROC krijgen ze namelijk ook 1 dag in de week les. De overige 3 dagen van de week lopen de leerlingen hun stage.


Nazorg

In 2022-2023 hebben 19 leerlingen het ROC-traject gevolgd. 17 van de examenleerlingen kiezen er nu voor om verder te leren en stromen zelfs door naar niveau 2. “Deze prachtige constructie blijkt al jaren succesvol”, zegt Marieke. “Het slagingspercentage is elk jaar zo goed als 100%. Overigens houdt onze verantwoordelijkheid niet op na het examen: we blijven 4 jaar in contact met uitgestroomde leerlingen.”

Nieuw vak voor de toekomst

Technologie & Toepassing (T&T) is een nieuw, praktijkgericht eindexamenvak waarin leerlingen kunnen ontdekken wat de wereld van technologie inhoudt. Het Coornhert Lyceum is een van de pilotscholen die meedoen om het lesprogramma verder vorm te geven.

In schooljaar 2022-2023 is het Coornhert in havo 4 met een pilot voor het vak T&T gestart. In de nabije toekomst zal T&T opgaan in het vak O&O (Onderzoeken en Ontwerpen) en het te ontwikkelen Technasium.

De kenmerken van dit nieuwe vak:

  • Het speelt in op de toekomstige wereld.
  • De leerlingen werken in groepjes aan opdrachten die komen vanuit het bedrijfsleven of vanuit het hbo.
  • De leerlingen worden beoordeeld op de gemaakte opdrachten, de samenwerking en de presentaties.
  • Alle leerlingen kunnen dit extra vak kiezen, ongeacht het gekozen profiel.
  • Het is nu nog een klein vak (120 studielasturen) dat meetelt in het combinatiecijfer.

Het aantal leerlingen dat in schooljaar 2023-2024 voor het vak T&T kiest, is verdubbeld ten opzichte van het aantal leerlingen dat in 2022-2023 voor T&T heeft gekozen. Het vak sluit echt aan bij een behoefte en is daarom een mooie opmaat naar de ontwikkeling van het Technasium op het Coornhert Lyceum.

Dichters in de dop

Jaarlijks maken de leerlingen van de Internationale Schakelklas Haarlem kennis met de dichtkunst via de stichting School der Poëzie. Het hoogtepunt aan het einde van het schooljaar is de Poëzie Revue: samen met zo’n 200 andere jongeren van meerdere scholen presenteren ze hun eigen werk tijdens een theaterprogramma.

Ieder schooljaar volgen de leerlingen van ISK Haarlem onder leiding van de School der Poëzie een workshop om zelf gedichten te schrijven. Alle leerlingen kunnen hier aan meedoen, ongeacht hun taalniveau. Hun gedichten zijn gebundeld en aan het einde van het schooljaar aan alle leerlingen meegegeven. Een selectie van de gedichten is bovendien in juni 2022 door de leerlingen zelf voorgedragen tijdens de voorstelling van de Poëzie Revue in de Philharmonie in Haarlem. ISK-schoolleider Annelies Olgers: “Het is ontroerend om te zien en te horen hoe de leerlingen hun zelf geschreven gedichten voordragen op een podium. Een heel andere manier van taal leren!”

De 14-jarige Muhammed (afkomstig uit Syrië) van ISK Haarlem won de derde prijs met dit gedicht:

MOOI LEVEN

Ik ben de warme zon

Ik denk aan mijn land ver weg

Ik denk aan de zon ver weg

De foto´s op de camera zijn stil

Ik denk aan mijn toekomst

Mijn oren hebben mooie woorden gehoord

Mijn ogen hebben goede mensen gezien

Mijn handen hebben mooie woorden geschreven

Mijn voeten hebben op het stille strand gelopen

Ik vind de mensen aardig

Ik lijk op mijn moeder

Mijn moeder is de warme zon

Voor mijn leven

Een erkende opleidingslocatie

Het Montessori College Aerdenhout is, na 2 jaar aspirant-status, sinds het schooljaar 2022-2023 een erkende opleidingslocatie. Een ontwikkeling die H2O-programmamanager Sandra van Dalen toejuicht.

“Door docenten in opleiding goed te begeleiden, geven we ze de kennis en vaardigheden voor een duurzame carrière in het onderwijs”, zegt Sandra. “En dat is hard nodig, want studenten die kiezen voor een lerarenopleiding zijn schaars. Bovendien zien we dat veel docenten binnen 5 jaar lesgeven afhaken; een ontwikkeling die we ons niet kunnen veroorloven. Daarom willen we dat onze leer-werkplekken zo divers mogelijk zijn, zodat studenten kunnen ontdekken welke onderwijsvorm bij hen past.” Sandra is dan ook heel blij dat H2O nu een montessorischool in het palet heeft.


Enthousiast over onderwijs

Sam van Opbergen is schoolopleider op het Montessori College Aerdenhout en begeleidt de werkplekbegeleiders. Hij vindt dat eigenlijk elke school een opleidingsschool zou moeten worden. Sam: “Zeker in deze arbeidsmarkt is het belangrijk dat er goede leer-werkplekken zijn voor studenten. Het eerste contact met het werkveld hebben ze tijdens hun stage. Door studenten goed te ontvangen en het traject professioneel vorm te geven, worden ze geënthousiasmeerd voor een loopbaan in het onderwijs.”


Van elkaar leren

Zo’n gedegen opleidingsprogramma ontstaat volgens Sam door samenwerking. “De kracht van H2O is dat we met en van elkaar leren. Daardoor kunnen we hoogwaardige leer-werkplekken aanbieden, waar de studenten veel kennis en vaardigheden opdoen. We verwachten overigens ook veel van hen. Door de lat hoog te leggen, zijn we ook in de toekomst verzekerd van goede docenten.”

Op Naar De Havo

De Hartenlust biedt haar leerlingen die een dubbeladvies mavo/havo hebben, of van wie gaandeweg blijkt dat zij meer in hun mars hebben, het programma Op Naar De Havo aan in klas 1 en 2.

De Hartenlust geeft vmbo-tl-onderwijs en stimuleert al haar leerlingen eruit te halen wat erin zit. Leerlingen die het programma Op Naar De Havo volgen, maken toetsen die voor minstens 25% uit havo-onderdelen bestaan. Deze leerlingen krijgen 2 cijfers: een mavocijfer en een havocijfer. Medio maart bekijkt de school elk jaar of leerlingen in aanmerking komen voor opstromen naar de havo. Daarbij worden de volgende vragen gesteld:

  1. Heeft de leerling een ruim voldoende mavorapport (gemiddeld > 7,5)?
  2. Zijn de havocijfers voor de vakken Nederlands, Engels én wiskunde > 6,5?
  3. Krijgen deze schoolse vaardigheden een positieve beoordeling: werkhouding, probleemoplossend vermogen en zelfstandigheid?

Verder kijkt de school voor het advies naar de Cito-uitslagen en de havocijfers van de overige vakken.


Samenwerking Het Schoter

Tussentijds opstromen kan na leerjaar 1 en 2. De Hartenlust werkt hiervoor nauw samen met collega-Dunamareschool Het Schoter (vwo, havo, mavo). Daarnaast staat het leerlingen en hun ouders vrij om voor een andere school te kiezen. Maar kom je als leerling in aanmerking voor doorstroming, dan is er sowieso plek voor je op Het Schoter. Leerlingen die een beeld willen krijgen van de havo of zich willen voorbereiden, kunnen ook eerst een week meelopen op Het Schoter.

Dansklas met theorie en praktijk

Leerlingen van het Vellesan College die graag dansen of van dansen hun beroep willen maken, kunnen zich opgeven voor de dansklas. Dit geldt voor leerlingen met schooladvies mavo, havo of vwo.

In de eerste twee jaren krijgen ze minimaal vijf uur dansles in de week, naast de gewone lessen. In de bovenbouw is dans een volwaardig vak met praktijk- en theorielessen. Het praktijkonderdeel Dans wordt afgesloten met een dansexamen. Met hun diploma zijn leerlingen goed voorbereid op een vervolgopleiding dans op mbo- of hbo-niveau.


Best pittig

Een van de leerlingen die naast haar gewone lessen de speciale dansklas volgt is Jo-Ann Krijnen. “De dansklas is best pittig. Maar ik heb geen moment spijt van mijn keuze: dansen geeft me energie. Het leuke aan de lessen vind ik dat ik zoveel verschillende dansstijlen leer. Jazz past het beste bij me.”


Praktijkexamen

In maart 2023 hebben zes examenleerlingen van de mavo-dansklas hun praktijkexamen dans afgelegd. Dat deden ze in een van enthousiasme overlopende zaal van de Stadsschouwburg Velsen. Iedere leerling moest aan de hand van het thema ‘Inside Out!’ een choreografie maken, muziek kiezen, een lichtontwerp maken en danskleding ontwerpen. Vier ervaren dansdocenten/examinatoren beoordeelden de dansers. Ze zijn alle zes glansrijk geslaagd.


Staande ovatie

De bijzondere avond werd compleet gemaakt door een spetterend voorprogramma van leerlingen van dansklas 1-4 en een aantal choreografieën van de dansdocenten van de dansklas. De finale, met alle dansers op het toneel, werd besloten met een staande ovatie van het massaal aanwezige publiek.

Duidelijke hulplijnen

Het is niet altijd makkelijk voor een leerling om openlijk om hulp te vragen op school. Bovendien: bij wie moet je zijn voor welk probleem? Het Haarlemmermeer Lyceum Dalton heeft de leerlingondersteuning zo inzichtelijk mogelijk gemaakt voor haar leerlingen, door zelf schoolmateriaal te ontwikkelen met makkelijk te scannen QR-codes.

De schoolleiding van het Haarlemmermeer Lyceum Dalton en het leerlingondersteuningsteam hebben schoolmateriaal (Plenda-insteekbladen en posters) ontwikkeld dat zichtbaar maakt bij wie leerlingen terechtkunnen voor hulp, zonder dit eerst te moeten vragen aan hun mentor. Op het materiaal staan de volgende vragen:

Naar wie kan ik toe als …

  • ik veel stress heb?
  • ik last heb van ongewenst gedrag?
  • ik hulp nodig heb met school?
  • er gepest wordt?
  • ik niet lekker in mijn vel zit?
  • ik mij zorgen maak over thuis?

Daaronder staat een QR-code die de leerling kan scannen, waarna een overzichtspagina volgt met uitleg over welke ondersteuner er voor welk probleem is, en hoe je contact legt.

De school verwacht dat leerlingen hierdoor sneller weten bij wie aan te kloppen en dat het leerlingondersteuningsteam de mentoren beter kan ondersteunen bij werkzaamheden en vragen.

Het Technasium wakkert de liefde voor de techniek aan

Technische oplossingen bedenken voor vraagstukken uit de praktijk: dat kan op het Technasium. Het Ichthus Lyceum in Driehuis biedt deze bètatechnische onderwijsstroom voor havo en vwo als een van de weinige scholen in de regio aan.

“Het onderwijsconcept Technasium is opgericht om leerlingen te laten zien dat techniek meer is dan ‘vieze handen krijgen’”, legt docent en technator Hanke van Lent uit. “In het vak Onderzoek & Ontwerpen (O&O) werken leerlingen in projectvorm samen en maken ze kennis met de praktijk van hoger opgeleide bèta-technici. Ze leren uiteenlopende vaardigheden als technisch tekenen, maquette bouwen, houtbewerking en scrum. Bij de ene opdracht ben je vooral met je handen bezig, in een ander project ben je vooral aan het onderzoeken en experimenteren.”


Echte opdrachtgevers

De link met een toekomstig werkveld is een belangrijk aspect van het Technasium. Hanke: “De leerlingen lossen actuele problemen op voor echte opdrachtgevers en worden mede door hen beoordeeld. Dat maakt het heel realistisch. Ze vinden het te gek om hun steentje bij te dragen aan een oplossing waar mogelijk echt iets mee gedaan wordt en zijn gemotiveerd om goed werk af te leveren. We nodigen ook regelmatig bètatechnische experts uit om op school iets te vertellen over hun werk en de leerlingen feedback te geven op hun bedachte oplossingen. Al met al is het Technasium een mooie eerste stap voor een carrière in de techniek.”

Binnen de regio is er veel animo voor het Technasium. Ook doen steeds meer leerlingen examen in O&O. Hanke: “Het mooie is dat zowel jongens als meisjes enthousiast zijn: de verhouding is echt fiftyfifty.”

Nul op de meter voor Hoofdvaart College

Ze kunnen haast niet wachten op het Hoofdvaart College op het nieuwe schoolgebouw dat gebouwd wordt. Dat heeft niet alleen een prachtig ontwerp, maar is ook bijzonder duurzaam.

Het Hoofdvaart College gaat samen met Praktijkschool De Linie en ISK Haarlemmermeer het nieuwe onderkomen in Hoofddorp betrekken. Het schoolgebouw krijgt een prominente plek in het centrumgebied van de nieuwe woonwijk Lincolnpark. In het gebouw van circa 9.000 m2 hebben de 3 scholen hun eigen plaats, maar kunnen ze ook faciliteiten delen. Ze maken bovendien gebruik van de grote sporthal die de gemeente er vlakbij bouwt. Het wordt een aantrekkelijk en uitnodigend gebouw dat volledig duurzaam is opgezet: aardgasvrij, circulair, met veel aandacht voor een gezond binnenmilieu en voor biodiversiteit rond de school. Het gebouw zal net zo veel energie opwekken als het verbruikt; daarmee is het een zogenaamde ‘nul op de meter-school’.

Naar verwachting kunnen de leerlingen in het schooljaar 2024-2025 starten in het nieuwe gebouw.

Peer2Peer: samen leren samen groeien

Leren doe je het beste samen: van en met elkaar. In een veilig leer- en leefklimaat kan een school zich ontwikkelen tot een lerende onderwijsorganisatie waarin jongeren en docenten elkaar respecteren, inspireren en coachen. Om die reden is het Haarlemmermeer Lyceum al een aantal jaar actief bezig met het Peer2Peer-programma.

Het tweetalige Haarlemmermeer Lyceum (locatie Baron de Coubertinlaan) is een internationaal georiënteerde school die een afspiegeling is van de maatschappij: de leerlingen komen uit alle windstreken, van Nederland tot Australië. In het Peer2Peer-programma worden de internationale leerlingen gekoppeld aan een Nederlandse leerling (de Peer Buddy). De Peer Buddy is het persoonlijk aanspreekpunt van een medeleerling en helpt bij maatschappelijk georiënteerde vragen. Samen doen ze activiteiten waardoor ze meer leren van elkaars taal en cultuur. Ook kan de Peer Buddy veel betekenen voor de internationale leerling voor wie soms het Nederlands en het schoolsysteem helemaal nieuw is of die een maatje nodig heeft om wegwijs te worden.


Heel positief

Peers staan dichter bij elkaar als het gaat om hun taal, cultuur en communicatie. De drempel om ervaringen met elkaar te delen is laag en oudere Peers zijn de rolmodellen voor jongerejaars.

De ervaringen van leerlingen op het Haarlemmermeer Lyceum met het Peer2Peer-programma zijn heel positief, het programma draagt bovendien bij aan een betere sfeer en een groter gevoel van sociale veiligheid. Vandaar dat de school ook in schooljaar 2023-2024 hiermee doorgaat.

Alleen jij bepaalt wie je bent

‘Alleen jij bepaalt wie je bent’ is een project dat jongeren van 12 tot 18 jaar uit het praktijkonderwijs of vmbo-basis/kader een gestructureerde vrijetijdsbesteding biedt. Zo krijgen leerlingen op het Haarlem College trainingen in basketbal en zaalvoetbal.


Door jongeren kennis te laten maken met sport, kunnen ze zich positief ontwikkelen en een fundament leggen voor een mooie toekomst. Dat is de gedachte achter het project ‘Alleen jij bepaalt wie je bent’. De trainingen op het Haarlem College worden verzorgd door de Haarlemse stichting Triple ThreaT. Triple ThreaT biedt al een aantal jaren 2 keer per week basketbaltraining aan na schooltijd voor de leerlingen. Sinds schooljaar 2021-2022 geven ze ook zaalvoetbaltrainingen. De trainingstijden zijn na schooltijd, van 16.00 uur tot 17.30 uur. Leerlingen kunnen in elk geval 2 jaar lang gratis deelnemen aan deze trainingen. Ook nemen ze tijdens het jaar deel aan verschillende toernooien. Elk jaar worden er enkele deelnemers lid van de vereniging en meerdere oud-leerlingen zijn momenteel betrokken bij het geven van de trainingen.

Een tweede thuis

ISK Haarlemmermeer geeft volledig dagonderwijs, 5 dagen per week, aan leerlingen die nieuw zijn in Nederland en de Nederlandse taal nog niet goed beheersen. En dat houdt meer in dan zorgen dat ze voldoende Nederlands leren; voor veel leerlingen is het ISK een tweede thuis.

“Wanneer leerlingen hier starten, zie je soms nog een verwilderde blik in hun ogen”, vertelt Fleur van der Sloot. Zij is leerling-coördinator, docent en mentor op ISK Haarlemmermeer. “Ze komen vaak uit onveilige situaties en hebben echt even de tijd nodig om te landen. Bij ons op school is een fijn pedagogisch klimaat daarom misschien wel extra belangrijk: het is écht een voorwaarde voor de kinderen om te kunnen leren. Op een gegeven moment zie je de rust komen en ontstaat er ruimte in het hoofd. Niet alleen voor de lesstof, maar ook voor plezier.”


Open deuren

De leerlingen mogen Fleur als mentor altijd benaderen. Op school, maar bijvoorbeeld ook via WhatsApp. “En dat doen ze dan ook. Soms ben ik de eerste persoon aan wie ze een trauma vertellen. Ik besef goed dat niet iedereen thuis de ondersteuning krijgt die hij of zij nodig heeft. Deze school is voor sommigen echt een tweede thuis. Die rol vervullen we graag; ook na schooltijd staan de deuren open.”


Mooi vak

Omdat veel leerlingen het nodige meegemaakt hebben, krijgen de docenten jaarlijks trainingen zoals traumasensitief lesgeven. Fleur: “We overleggen ook veel met elkaar en kunnen altijd terecht bij de zorgondersteuner op school. Iedereen is heel betrokken.” Ze vindt het mooi om te zien hoe vriendschappen opbloeien tussen de verschillende leerlingen. “Wanneer ik merk dat leerlingen zich veilig en thuis voelen bij ons op school, geeft dat veel voldoening. Dan denk ik: wat een mooi vak heb ik toch!”

Plannen kun je leren - ook op school


Veel leerlingen in het voorgezet onderwijs ervaren problemen met het plannen van hun huiswerk. Deze planningsproblemen kunnen leiden tot stress, lagere cijfers, lesverstoring of zelfsschooluitval. De brugklassen van het Maritiem College IJmuiden en Technisch College Velsen doen sinds schooljaar 2020-21 mee aan een nieuw lesprogramma om kinderen te leren om hun huiswerk te plannen. Ook wordt er op beidescholen wetenschappelijk onderzoek gedaan naar hoe goed dit programma werkt.

Effectieve interventies die zich richten op het verminderen van problemen met plannen zijn op dit moment alleen beschikbaar binnen de gespecialiseerde jeugdhulp. Hierdoor wordt een grote groep jongeren niet bereikt. Dat riep de vraag op of deze hulp niet ook binnen het voortgezet onderwijs georganiseerd kan worden; daar waar de planningsproblemen zich daadwerkelijk voordoen en waar meer jongeren er in een vroeg stadium van kunnen profiteren.


Plannen op school

Om die reden is PLOS ontwikkeld: een programma waarmee brugklasleerlingen die moeilijk kunnen plannen, worden ondersteund. PLOS bestaat uit twee onderdelen: PLOS-basis en PLOS-extra. PLOS-basis bestaat uit 6 mentorlessen voor de hele brugklas en PLOS-extra uit 6 individuele bijeenkomsten bij een zorgondersteuner van de school voor leerlingen die onvoldoende baat hebben gehad bij PLOS-basis.


Onderzoek

In september 2021 is een grootschalig onderzoek gestart naar de effectiviteit van PLOS. Op alle deelnemende scholen worden op meerdere momenten metingen uitgevoerd bij de klassen die aan PLOS-basis meedoen. Als PLOS effectief blijkt te zijn voor het verminderen van planningsproblemen, kunnen scholen voor voortgezet onderwijs voortaan gebruikmaken van deze kant-en-klare en laagdrempelige methode en zijn verwijzingen naar de GGZ voor de behandeling van planningsproblemen ook minder vaak nodig.

Burgerschapsonderwijs maatwerk

Op Praktijkschool Uithoorn worden leerlingen voorbereid op het werkende leven en een zelfstandig bestaan. Burgerschapsonderwijs is daarbij essentieel.

Formeel is de Praktijkschool Uithoorn eindonderwijs. Dat betekent dat de school leerlingen moet klaarstomen voor de maatschappij. In burgerschapslessen – in de eerste jaren 3 uur per week – komen uiteenlopende onderwerpen aan bod: Hoe ga je met geld om? Wat voor belastingen zijn er? Hoe maak je gezonde keuzes? Hoe ga ik solliciteren? En welke rechten en plichten heb je in dit land? “Het zijn soms heel basale dingen, maar die zijn voor onze leerlingen niet altijd vanzelfsprekend”, zegt directeur Pim Teunissen.


De leerling is de maat

Hoewel er een leerplan is, wordt er altijd naar de behoeften van de individuele leerlingen gekeken. Het praktijkonderwijs is dan ook echt maatwerk en de leerling is de maat: wat heeft dit kind in zijn mandje nodig om straks te kunnen blijven functioneren? Dáár gaat het om. Uiteindelijk stroomt het grootste deel van de leerlingen door naar het mbo of naar betaald werk.


Praktisch

Het is belangrijk dat burgerschapslessen aansluiten bij de belevingswereld van de leerlingen, vindt Pim. “Democratie is bijvoorbeeld een abstract begrip voor onze leerlingen. Maar als je vraagt hoe ze denken dat parken, straten en huizen tot stand komen, dan is het wél interessant voor ze.” Burgerschapsonderwijs zit in het DNA van de Praktijkschool Uithoorn en is in alle lesactiviteiten terug te vinden. “Als ik zie hoe onze leerlingen na het halen van hun diploma meedraaien als fantastische medewerkers en goede burgers, ben ik apetrots”, besluit Pim.

Niet te vroeg in hokjes op het WGC

Het Wim Gertenbach College (WGC) is gestart met heterogene brugklassen. En dat bevalt heel goed. “De kinderen varen er wel bij”, zegt directeur Fred van Zanten.

Het WGC werkt al een aantal jaren met een eigen lesmodel, waarbij er veel aandacht is voor de individuele behoeften van leerlingen. Schooljaar 2022-2023 heeft de school dit nog verder doorontwikkeld en zijn 3 heterogene brugklassen van start gegaan: leerlingen met mavo-, havo- of mavo/havoadvies zitten bij elkaar in de klas.


Samen met vrienden

“We willen leerlingen niet te vroeg in een hokje stoppen”, zegt Fred. “Dat geeft ze de kans om het best passende niveau te vinden. Een ander voordeel is dat bevriende leerlingen makkelijker bij elkaar in de klas kunnen komen. Wij gaan altijd meteen aan het begin van het schooljaar met de brugklassers 3 dagen op kamp. Zo leren ze elkaar goed kennen. Na afloop maken we pas de klassenindeling. Dan vragen we aan alle leerlingen bij wie ze graag in de klas willen zitten. Het is nu geen probleem meer als je als havoleerling een mavoleerling noemt, want we kunnen ze gewoon bij elkaar zetten. Ouders en leerlingen zijn hier lyrisch over!”


Differentiatie in de les

Voor de docenten is het natuurlijk best een uitdaging, erkent Fred. “Ze hebben meer werk aan de lesvoorbereiding en de proefwerken, met bijbehorende normeringen en beoordelingen. We hebben lesmethodes gezocht waarmee ze goed kunnen differentiëren en toetsen kunnen afnemen op individuele niveaus. De ene leerling heeft bijvoorbeeld meer ondersteuning voor de wiskundeles nodig, de ander wil juist meer uitdaging.” Leerlingen die een dubbel advies hebben, mogen aan het begin van het schooljaar zelf aangeven welk niveau ze willen volgen: mavo of havo.


Dezelfde kans

Komend schooljaar gaat het WGC door met de heterogene brugklassen. Fred: “De kinderen varen er wel bij. Sommigen trekken zich op aan vriendjes met een hoger advies, anderen realiseren zich juist dat ze voor een hoger niveau te veel op hun tenen moeten lopen. Ze krijgen in ieder geval allemaal dezelfde kans.”

Fake News onderscheiden van echt nieuws

Voor leerlingen van VSO Daaf Geluk is het extra belangrijk dat leren betekenisvol is en gekoppeld kan worden aan de realiteit. Daarom wordt hen geleerd fake news te onderscheiden van echt nieuws.

Leerlingen hadden het idee dat de berichten van de NOS niet klopten. In overleg met de verschillende mentoren is toen NOS Stories uitgenodigd om uit te leggen hoe nieuws tot stand komt. Ook mochten de leerlingen zelf filmpjes opnemen en zich ergens over uitspreken.


Integrale aanpak

Sinds het schooljaar 2021-2022 is er een kleine commissie burgerschap op VSO Daaf Geluk die verschillende projecten opzet en uitrolt. Burgerschapscoördinator Robin van Rossum houdt overzicht en zorgt voor één lijn: “Met een integrale aanpak waarbij alle docenten en ondersteunend personeel betrokken zijn, hopen we dat burgerschap nog meer gaat leven binnen de school.”


Debatwedstrijd

VSO Daaf Geluk kan al terugkijken op verschillende succesvolle projecten. Voor de bovenbouw havo en vwo heeft de school een debatwedstrijd georganiseerd. De voorrondes waren op school en de finale in het stadhuis van Haarlem met een aantal raadsleden in de jury. Leerlingen debatteerden over uiteenlopende stellingen: van ‘Hoe ga je om met het slavernijverleden?’ tot ‘Is het geoorloofd om bepaalde medische technieken toe te passen?’


Veilige setting

Zowel de leerlingen als raadsleden waren enthousiast. De leerlingen vinden spreken voor een groep vaak spannend. Maar omdat ze eerst in een veilige setting hebben geoefend, was het toch mogelijk om deze uitdaging aan te gaan. Het was heel ontroerend om ze te zien schitteren in zo'n nieuwe omgeving; onze toekomstige democraten.

Pilot Nieuwe Leerweg

In het schooljaar 2022-2023 startte het Spaarne College met de officiële pilot van de nieuwe leerweg. Komend jaar gaat de groep in het 4de leerjaar verder met de nieuwe leerweg en start een nieuwe groep in leerjaar 3. Om leerlingen alvast te laten kennismaken, draaide het Spaarne College in het voorjaar van 2022 een mini-pilot.

Het ministerie van OCW heeft besloten de leerlingen van de huidige gemengde leerweg (GL) en theoretische leerweg (TL) samen te voegen tot één nieuwe leerweg. Binnen deze nieuwe leerweg gaan leerlingen aan de slag met bedrijfscasuïstiek. Een win-winsituatie voor leerlingen, bedrijven en de school.


Win-win

Leerlingen gaan namelijk in gesprek met bedrijven, bedenken creatieve oplossingen, doen onderzoek en leren meer over samenwerken als groep. Bovendien ervaren ze hoe de sfeer binnen een bedrijf is, hoe collega’s met elkaar omgaan en hoe het reilen en zeilen binnen een bedrijf gaat. Zo krijgen ze een veel beter beeld van hun toekomst.

Tegelijkertijd komen bedrijven in contact met de leerlingen, waardoor ze hen beter begrijpen. Maar ook voor de school is het waardevol: de contacten die gelegd worden, zijn bijvoorbeeld nuttig voor stages.


Mini-pilot

Tijdens een mini-pilot op het Spaarne College zijn 7 groepen aan de slag gegaan met verschillende bedrijfscasussen uit de regio. Na afloop presenteerden de groepen hun ideeën. De meeste leerlingen vonden werken voor een echt bedrijf heel leuk. Ze hebben veel geleerd over de economische kant ervan, de uitstraling van een winkel, het presenteren van een idee én plannen en samenwerken. Al met al: een geslaagde mini-pilot.

Vernieuwend Agora onderwijs maakt vliegende start


Na een grondige verbouwing in de zomermaanden van 2022 is de kersverse Dunamare-school Saga Driehuis geopend. Saga Driehuis biedt vernieuwend Agora-onderwijs aan.

Met Saga Driehuis is er voor leerlingen in de regio Velsen een verfrissend alternatief bijgekomen voor het bestaande aanbod aan voortgezet onderwijs. Oprichter en teamleader Henriëtte Albregts: “Onze school is gebaseerd op een vernieuwende onderwijsvisie die sinds 2013 in Nederland gestaag groeit: Agora-onderwijs. Wij bieden volledig gepersonaliseerd leren in een leeromgeving die jongeren motiveert en recht doet aan de verschillen tussen jongeren. Ieder leert op zijn of haar manier. Er zijn geen klassen, cijfers en toetsen, maar onze jongeren doen wel gewoon eindexamen.”


Eigen verhaal

Op Saga Driehuis onderzoeken jongeren zelf wat zij interessant vinden. Door te leren vanuit intrinsieke motivatie ontdekken zij wie ze zijn en waar hun talenten liggen. Saga Driehuis is een school waar jongeren hun eigen verhaal schrijven.


Mooie start

Van de jongeren die in het eerste schooljaar startten, kwam 35% uit Velsen en 65% uit Haarlem en omstreken. Het enthousiaste team van Saga Driehuis bestaat uit 8 coaches die allemaal bevoegd docent zijn, een LO-coach, een teamleider, zorgcoördinator, conciërge en de afdeling administratie. In het eerste jaar verwelkomde de school 54 nieuwe jongeren vanuit groep acht én 18 zij-instromers. In schooljaar ’23-’24 komen daar circa 60 eerstejaars jongeren bij.

Tender College app verbetert de communicatie


Sinds 2020 werkt het Tender College met de eigen Tender College app. Dit is een app voor communicatie met leerlingen, ouders/verzorgers en medewerkers.


De Tender College app werkt drempelverlagend, waardoor ouders/verzorgers meer betrokken worden bij de school en leerlingen simpelweg goed op de hoogte zijn. Of het nu nieuws, berichten, formulieren of afspraken in de jaarkalender zijn, met de app hebben ze alle informatie bij de hand.


Contact met leerlingen en ouders/verzorgers

Docenten hebben, zeker als zij ook nog mentor zijn, regelmatig contact met leerlingen en ouders/verzorgers. De Tender College app maakt dit zo overzichtelijk en efficiënt mogelijk. Met de app kunnen niet alleen docenten, maar ook medewerkers van de administratie, de afdeling communicatie of directieleden effectief communiceren. De app zorgt er op het Tender College voor dat de lijntjes kort zijn en blijven.


Verbeterde communicatie

“De app heeft de communicatie op onze school echt verbeterd,” vertelt Dudley Angela. Hij is mentor, ICT-docent, stagebegeleider en geeft ook rap-, dj- en danslessen. “Voorheen ging de communicatie niet altijd soepel. Een ander voordeel is dat deze app ervoor zorgt dat privé en zakelijk makkelijk te scheiden zijn.”


Niemand mist informatie

Ook ouders en leerlingen vinden de app een verbetering, weet Dudley. Een groot percentage ouders en leerlingen van de school heeft de app gedownload en er wordt veel mee gecommuniceerd. Bovendien krijgen ouders die de app niet gebruiken, automatisch een mail met dezelfde informatie. Kortom, er is niemand die informatie hoeft te missen.

Nieuwe vorm van zorg


Het bevlogen team van de Prof. Dr. Gunningschool werkt met een bijzondere doelgroep: kinderen in het speciaal voortgezet onderwijs. Alle medewerkers die hier werken, kiezen heel bewust voor deze school en willen iets betekenen voor de bijzondere doelgroep.

Leerlingen van de Gunningschool zijn het vertrouwen in zichzelf en anderen soms helemaal kwijt. Dat komt door een combinatie van factoren, zoals een lastige opvoedingssituatie, gedrags- en ontwikkelingsmoeilijkheden en doordat ze veelal op meerdere plekken zijn afgewezen. Aan het team de taak om dat vertrouwen terug te winnen en de leerlingen goed voorbereid naar het mbo te begeleiden.


Kleine dingen, grote stappen

Teamleider Marcel van Merm is verknocht aan de school: “We betekenen veel voor de leerlingen. Het zijn soms kleine dingen, maar voor hen zijn die kleine dingen heel veel stappen vooruit. Dat Dunamare er ook voor deze doelgroep is, vind ik mooi.”


Nieuwe koers

Marcel werkt inmiddels ruim 15 jaar op de Prof. Dr. Gunningschool. Terugkijkend is hij trots op waar de school nu staat. “In de loop der jaren is er namelijk heel veel veranderd. Er was toen ik binnenkwam veel zorg om de leerlingen heen. Met een interim-directie hebben we een andere koers ingezet. We zijn van ‘opvang met zorg’ echt naar ‘onderwijs met ondersteuning’ gegaan. Dat bereik je als zowel de docenten, orthopedagogen én de ouders of verzorgers als één team samenwerken. We hebben hele grote stappen gezet en ik ben trots dat ik daar onderdeel van ben geweest.”

Bezoek van OCW


Op 25 mei 2022 bracht het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap (OCW) een bezoek aan praktijkschool Oost ter Hout. Frits Roemers, directeur van deze Dunamare-school, laat graag zien hoe divers en onmisbaar praktijkonderwijs is.

Frits was erg blij met het bezoek van het ministerie van OCW, want hij merkt dat de focus vaak op het vmbo, de havo en het vwo ligt, terwijl er ook heel veel kinderen zijn die praktijkonderwijs volgen. “Een grote groep die onmisbaar is voor ons land! Wij zijn ontzettend trots op onze leerlingen en vinden het mooi dat er met dit bezoek aandacht is voor kinderen die leren door te doen.”


Echt op weg helpen

Tijdens het bezoek hebben de gasten vooral ervaren wat praktijkonderwijs inhoudt. Frits lichtte toe dat het in het theoretische onderwijs vaak gaat over kwalificaties. “In het praktijkonderwijs draait het om zoveel méér dan een diploma halen. Er is aandacht voor persoonsvorming en socialisatie – dat is onze ‘core business’ – en we helpen de leerlingen echt op weg. Niet alleen tijdens de opleiding, maar ook in de 2 jaar daarna bieden we nazorg als dat nodig is. Daarnaast geven we mee dat je trots mag zijn dat je met je handen werkt en praktisch ingesteld bent. Wat zou de maatschappij zijn zonder deze belangrijke groep?”

De kunstklas: leerzaam, creatief en vooral leuk


Voor alle leerlingen van Het Schoter die naast hun reguliere rooster een uur extra willen besteden aan de ontwikkeling van hun tekentalent en creativiteit, is er de kunstklas. In deze klas krijgen leerlingen de ruimte om meer te leren over kunst, tekenen, schilderen, fotograferen en meer. Ze experimenteren met verschillende teken- en schildermaterialen en technieken, krijgen tips en gaan aan de slag in het gezellige tekenlokaal met leerlingen uit verschillende klassen, met dezelfde interesse. Ook komen er kunstenaars langs voor een workshop en gaat de klas erop uit naar leuke musea en tentoonstellingen, in de buurt en door het land.

De kunstklas is naast een leuke, creatieve ervaring ook een goede voorbereiding op het kiezen van tekenen of beeldende vorming als examenvak.

Opvang Oekraïense vluchtelingen


Begin maart 2022, een week na de start van de oorlog in Oekraïne, kwamen de eerste vluchtelingen aan bij de Maritieme Academie Harlingen. De school ving deze vluchtelingen op in de huisvesting van de leerlingen. In totaal was er plaats voor dertig vluchtelingen.

“Het is verschrikkelijk wat in Oekraïne gebeurt. Wij hebben ook collega’s in Odessa in Oekraïne waar we de verhalen van horen. Dat is hartverscheurend. Als je dan de mogelijkheid hebt om te helpen, moet je dat ook doen”, vertelt Arjen Mintjes, directeur van de Maritieme Academie Harlingen.


Ruimte voor vluchtelingen

De huisvesting van de Maritieme Academie Harlingen zat niet volledig vol, waardoor er ruimte was om de vluchtelingen op te vangen. “We hebben wel een aantal leerlingen intern moeten verhuizen, zodat we één blok beschikbaar hadden voor de vluchtelingen”, zegt Arjen. “De mentoren en groepsleiders hebben alle leerlingen op school opgevangen en op de hoogte gesteld. Die toonden alle begrip.”


Veel hulp en spullen

Van maart tot en met juli 2022 zijn er 17 volwassenen en 19 kinderen opgevangen. In de zomervakantie van 2022 hebben zij allemaal een eigen woonruimte gevonden en zijn bijna alle vluchtelingen aan het werk gegaan. Een groot gezin is inmiddels doorgereisd naar de VS.

Arjen: “Vanuit de Harlinger gemeenschap kregen we veel hulp en spullen aangeboden. En diverse vrijwilligers hielpen bij de dagelijkse routine en met vertalen.” Momenteel heeft de Maritieme Academie nog een aantal Oekraïense leerlingen en een Oekraïense medewerkster.